TİCARET VE E-TİCARET UYGULAMALARI

Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünde ticaret, kâr elde etmek amacıyla yapılan alım satım etkinliği olarak tanımlanır. Ürünlerin, malların ve hizmetlerin, üretim aşamasından, tüketimine kadar geçen süreçte, ekonomik değer taşıyan başka nesneler ile değiştirilmesi, alım, satım, kira vb. yollarla başka nesnelere (para, tahvil, hisse senedi vb) dönüştürülmesidir.

İnsanlık paranın icadına kadar ticaretini mal ve hizmetleri takas ederek gerçekleştirmişlerdir. Lidyalılar parayı icat edince, ticarette para da kullanılmaya başlanmıştır.

Artık günümüzde, ticaret aktörleri, sektörleri, materyalleri ve ticaret ortamları hem çok değişmiş hem de çok gelişmiş durumdadır. Geçmiş zamanlarda insanlar ancak bölgesel bazda oluşturulan pazar yerlerinde buluşarak ticaret yaparken, şimdi ulusal ve uluslar arası fuarlar, ticaret birlikleri, dünya örgütleri vasıtası ile dünya, artık küçük bir pazar haline gelmiştir.

Uluslar arası ticaret anlaşmaları, uluslar arası örgüt ve organizasyonlar, ulusal ya da uluslar arası firmalar arasındaki ticaretin gelişmesine büyük katkılar sağlamış, serbest bölgeler, endüstri ve organize sanayi bölgelerinin de kurulması ile mal ve hizmet alış verişi son derece elverişli bir ortama kavuşmuştur.

Şirketler ve kişiler arasında ithalat ve ihracatın gelişmesi, çok taraflı ve yabancı unsurlu ticari sözleşmeleri zorunlu kılmıştır. Taraflar, uluslar arası ticaret sözleşmelerine imza atarken, mal ve hizmetlerin nasıl, nerede ve hangi şartlarda teslim edeceğine ilişkin somut öneriler ortaya koyarken, bir yandan da birbirinden çok uzakta kişi ya da firmaların ödemelerini nasıl gerçekleştireceklerine ilişkin çözüm yolları üzerinde ve uyuşmazlık halinde hangi mahkeme ve tahkim kurulunun yetkili olacağı ve hangi ülke hukukunun uygulanacağı üzerinde arayış içine girmiştir.

İnternet ise ticaret ortamını ve kavramını bambaşka bir mecraya taşımış; dünyamızı, ticaret aktörlerinin birbirlerini dahi görmedikleri bir ortamda herhangi bir malın hızla satılabildiği ve hızla paraya çevrilebildiği uluslar arası fuar alanına dönüştürmüştür. Tabii ki sorunlarını da beraberinde getirmiştir.

Günümüzde artık e-ticaret kavramını yakından biliyoruz. Gerçek alemde olduğu gibi insanlar, internet ortamında web siteleri kurarak, bloglar oluşturarak, reklam yaparak, sanal mağazalar açarak, ürün ve hizmetlerini tanıtarak, hisse senedi, döviz, altın vb piyasalarda işlemler yaparak, sanal pos, kredi kartları, internet banka işlemleri yoluyla ödemeleri yaparak ya da kabul ederek her türlü mal ve hizmet alım satımı gibi nerede ise tüm ticari faaliyetlerini gerçekleştirebilmektedir.

Bir çok ülke e-ticaret ile ilgili bir kısım hukuki düzenlemeler yapmıştır. Bu düzenlemeler ya bağımsız bir yasa şeklinde ya da başka yasaların içerisinde yer alan hükümlerin konulması ve değişiklikler yapılması sureti ile olmuştur.

İnternet ortamındaki faaliyetleri düzenleyen en önemli yasalardan birisi 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'dur. Bunun yanında 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” , diğeri ise 5070 sayılı “Elektronik İmza Kanunu” diğer uygulama alanı bulan mevzuat hükümleridir. Ancak sanal alemde ortay çıkan sorunların çözümünde uygulama alanı bulan sadece bu yasa hükümleri değildir. Ticaret Kanunu, Medeni Kanun, Borçlar Kanunu, Sınai ve Fikri Mülkiyet mevzuatı, Basın ve medya mevzuatı gibi genel kurallara da başvurulmaktadır.

Sanal alemde gerçekleşen ticari faaliyetler sırasında, sözleşme ihlalleri ve bundan doğan zarar ve ziyanlar, taklit ürünler, ayıplı mal ve hizmetler, marka, patent, telif hakkı ihlalleri, haksız rekabet, kişilik haklarına, insanların namus, şeref ve haysiyetine saldırı, kişisel verilerin, özel hayatın gizliliği ile ilgili düzenlemelere aykırılık ve bu nedenlerle ortaya çıkan zararlar, internet bankacılığı, banka kartı dolandırıcılıkları ve bundan doğan zarar ve ziyanın tazmini gibi bir çok hukuki, ekonomik ve ticari sorunlarla karşılaşılmaktadır.